آیا واجب بودن خمس در قرآن آمده است؟

پاسخ: آرى، آیه ۴۱ سوره انفال درباره خمس است که مى فرماید: «واعلَموا اَنَّما غَنِمتُم مِن شَىء فَاَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ ولِلرَّسولِ ولِذِى القُربى… ; بدانید هرگونه غنیمتى به دست آورید، یک پنجم (خمس) آن ویژه خدا و رسول و خویشان او و یتیمان و فقیران و در راه ماندگان است.»

واژه «غنمتم» در آیه، از مادّه «غنیمت» است. «غنیمت» در زبان عربى به فایده اى گفته مى شود که انسان به دست مى آورد و شامل درآمدهاى شخصى، سود تجارت و غنیمت هاى به دست آمده در جنگ مى گردد.

[۱] غیر از این آیه، آیات دیگرى نیز در قرآن وجود دارند که براساس روایات اهل بیت(علیهم السلام) شامل خمس نیز مى گردند.

در این جا به دو نمونه از این گروه از آیات نیز اشاره مى کنیم:

۱٫ «ولا تَحـضّونَ عَلى طَعامِ المِسکین ;(فجر،۱۸) و یکدیگر را بر اطعام مستمندان تشویق نمى کنید.»

از اهل بیت(علیهم السلام) روایتى درباره این آیه آمده که: «آنها کسانى اند که حقّ آل محمد(صلى الله علیه وآله وسلم)را غصب کردند و اموال یتیم ها و فقرا و در راه ماندگان آن ها را خوردند.»

[۲] ۲٫ «ولَم نَکُ نُطعِمُ المِسکین ;(مدثر،۴۴) و اطعام مستمند نمى کردیم.» این آیه نقل قول جهنمیان است که از علت جهنمى شدن به بهشتى ها توضیح داده اند.

در ذیل این آیه نیز حدیثى از ائمه اطهار(علیهم السلام) وجود دارد که:

«آن ها حقوق آل محمد(صلى الله علیه وآله وسلم)را از خمس نسبت به نزدیکان، یتیمان و مساکین و درراه ماندگان آل محمد(صلى الله علیه وآله وسلم)نمى دادند.»[۳]